زونا

زونا بثورات پوستی دردناکی است که ناشی از فعال شدن مجدد ویروس آبله مرغان می باشد. به این ویروس، ویروس واریسلا زوستر (VZV) گفته می شود. VZV متعلق به خانواده ویروس های هرپس است.

هرپس همان ویروسی است که باعث تبخال تناسلی یا زخم های سرد در دهان می شود. هنگامی که یک شخص در دوران کودکی با VZV آلوده می شود، به بیماری او آبله مرغان می گویند. اما پس از بیماری ممکن است ویروس VZV در سیستم عصبی به حالت خفته باقی بماند و هرگز به طور کامل از بدن بیرون نرود. تحت شرایط خاص، مانند استرس عاطفی، نقص ایمنی (ابتلا به ایدز و یا قرار گرفتن در معرض شیمی درمانی)، و یا ابتلا به سرطان ممکن اسن این ویروس فعال شده و باعث شود پوست و عصب دچار التهاب شود. در این حالت به این بیماری زونا گفته می شود.
زونا اغلب در افراد بالای ۶۰ سال رخ می دهد. اما هر کسی که در بازه ای از زندگی خود به آبله مرغان مبتلا شده باشد ممکن است مجددا این بیماری را بگیرد. زنان باردار نیز از این قاعده مستثنی نیستند
علائم و نشانه های زونا چیست؟
علامت مشخصه زونا بثورات پوستی و تاول های دردناک است. درد ناشی از زونا ممکن است شدید باشد. درد یا احساس سوزن سوزن شدن در برخی موارد، ممکن است قبل از ایجاد بثورات به وجود آید. تاول های ایجاد شده در این بیماری کوچک و قرمز هستند و بین ۳ تا ۵ روز بر روی بدن باقی می مانند. این تاول ها از الگوی عصبی بدن پیروی می کنند. بنابراین معمولا در یک طرف بدن ایجاد می شوند. بعد از پاره شدن تاول ها، پوست دچار زخم شده و کم کم بهبود پیدا می کند. کل دوره شیوع این بیماری از شروع تا درمان، حدود ۳ تا ۴ هفته طول می کشد.
تب، سردرد، لرز، تهوع و گاهی اوقات بثورات پوستی دردناک از دیگر علائم این بیماری است.
داروی ضد ویروسی برای درمان زونا
داروهای ضد ویروسی که عموما برای درمان زونا در دوران بارداری استفاده می شوند ایمن هستند. این داروها عبارتند از:
• آسیکلوویر
• والاسیکلوویر
• فامسیکلوویر
اگر این داروها ظرف ۷۲ ساعت بعد از ظاهر شدن جوش ها مصرف شوند، می توانند شدت و طول مدت بثورات را کاهش دهند.
داروی ضد درد برای درمان زونا
داروهای ضد درد مانند استامینوفن، می توانند برای تسکین درد استفاده شوند. اگر چه این داروهای از پیشرفت تاول و بثورات جلوگیری نمی کنند. زنان باردار باید قبل از استفاده از هر گونه داروها ضد دردی با پزشک مشورت کنند. زنان باردار نباید داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مثل ایبوپروفن را، به خصوص در اواخر حاملگی استفاده کنند.
داروی آنتی هیستامین برای درمان زونا
آنتی هیستامین ها مانند دیفن هیدرامین می توانند به کاهش خارش زونا کمک کنند. دیگر داروهای خانگی برای خارش شامل استفاده از محلول حاوی بلغور جو دوسر و لوسیون کالامین است. استفاده از پارچه آغشته با آب سرد نیز برای تسکین درد ناشی از زونا در دوران بارداری مفید است. گذاشتن گاز استریل و پوشیدن لباس ها گشاد نیز به سرعت بهبود و جلوگیری از عفونت ثانویه پوست آسیب دیده، کمک می کند.
عوارض زونا در دوران بارداری
نورالژی پس از هرپس شایع ترین عارضه زونا است. این وضعیت در حدود ۲۰٪ از افرادی موجب می شود درد مداومی در محل آسیب دیدگی پس از ناپدید شدن راش ها ایجاد شود. این درد معمولا ۴ ماه پس از بروز راش های اولیه وجود دارد. این عارضه در زنان باردار کمتر رایج است و به ندرت در افراد زیر ۴۰ سال رخ می دهد. نورالژی پس از هرپس در افراد بالای ۶۰ سال شایع تر است.
زونایی که چشم را تحت تاثیر قرار می دهد عارضه غیر معمول دیگری است. پس اگر بثورات ایجاد شده توسط این بیماری در نزدیکی چشمتان ایجاد شد سریعا به پزشک مراجعه کنید. در موارد بسیار نادر، ویروس می تواند به مغز و غشاء اطراف سیستم عصبی مرکزی گسترش یابد. دیگر عوارض بالقوه شامل مشکلات شنوایی و یا ضعف عضلات در یک طرف صورت است که به نام سندرم رامسی هانت شناخته می شود. تمام عوارض، مانند نورالژی پس از هرپس، در بزرگسالان مسن شایع تر است و زنان باردار معمولا کمتر تحت تاثیر این عوارض قرار می گیرند.
گاهی اوقات، عفونت های ثانویه باکتریایی در محل بثورات ایجاد می شود. این عفونت ها با آنتی بیوتیک درمان می شود. اگر عفونت در دوران بارداری اتفاق بیافتد باید از آنتی بیوتیک مناسب دوران بارداری استفاده کرد.
آیا ابتلا به زونا در دوران بارداری قابل پیشگیری است؟
اگر تا به حال آبله مرغان گرفته باشد، هیچ راهی برای پیشگیری از زونا وجود ندارد. زنان باردار باید مراقب باشند. زیرا زونا در دوران بارداری می تواند به جنین منتقل شود. بنابراین از قرار گرفتن در کنار افرادی که زونا یا آبله مرغان دارند به شدت پرهیز کنید. به خصوص اگر این بیماری را در کودکی نگرفته اید و یا واکسن آن را نزده اید.
امروزه در آمریکا کودکان در برابر ویروس VZV ( آبله مرغان) واکسینه می شوند. این واکسن (Zostavax) حدود ۵۰ درصد از بروز زونا نیز جلوگیری می کند. اما زنان باردار نباید آن را تزریق کنند. این واکسن باید حداقل ۳ ماه قبل از اقدام به بارداری تزریق شود.